Super Nederland: Nederland BV
In het boek Super Nederland geeft Hennie van der Most zijn visie op de crisis – en dan met name hoe we daar zo snel mogelijk uit kunnen komen. De belangrijkste opmerking daarbij is denk ik dat Nederland meer als een bedrijf gerund moet gaan worden. Van der Most schetst een aantal interessante zaken – maar ook een aantal ogenschijnlijk onuitvoerbaar lijkende maatregelen om het land er weer bovenop te krijgen. Een aantal elementen zal ik belichten in deze post.
Weg met oude gebouwen
Van der Most komt met een idee om per huis een soort ‘paspoort’ in te stellen. Op basis wat je aan verbeteringen doorvoert kan vervolgens waardebepaling plaatsvinden – waarbij huizen echter wel worden afgeschreven over een bepaalde tijd. Met de statige oude panden (vaak ook beschermde monumenten) die menig stadcentrum sieren is dit een absolute utopie. Bovendien heeft dit de nodige economische invloed op andere sectoren zoals toerisme. Dit alles los van de vraag of je het zou moeten willen slopen trouwens.
Ambtenaren moeten presteren
Eén van de grootste frustraties van Van der Most is al lange tijd het ambtenarenapparaat. In zijn boek schrijft hij dat het maar eens tijd wordt dat ambtenaren op prestaties worden afgerekend. Op die manier ontstaat er ‘druk’ op de ambtenaar en wordt het risico verminderd dat er jaarlijks miljoenen over de balk worden gesmeten, zonder dat daar consequenties voor de verantwoordelijken aan verbonden zijn. Ook zou door deze prestatiedruk het aantal ambtenaren fors omlaag kunnen. Een ander probleem is dat de werknemer – en dan de ambtenaar in het bijzonder – veel teveel wordt beschermd. Door te zorgen dat ‘arbeid’ minder beschermd is, wordt het flexibeler. Dat maakt het voor ondernemers ook weer makkelijker om in te spelen op groei of krimp.
De bank? Liever niet!
Niet alleen de ambtenaren moeten het ontgelden. In ‘Super Nederland’ beschrijft Van der Most duidelijk dat hij geen fan is van het bankwezen. Ter illustratie komt hij met een voorbeeld wat hij mee heeft gemaakt met zijn eigen huisbankier. De banken worden door Van der Most mede verantwoordelijk gehouden voor het ontstaan van de crisis. Nu de ellende echter is veroorzaakt nemen ze hun verantwoordelijkheden niet. Hoewel dit een punt van discussie zou kunnen zijn, weten we natuurlijk allemaal dat banken pas op de plaats maken wanneer het gaat om het uitlenen van geld. Dat dit een eventueel groeipotentieel van de economie niet ten goede komt is op zich logisch. De redenatie is begrijpelijk, hoewel zelfs dit punt een keerzijde heeft.
Ondernemers: de motor van de economie
De (kleine) ondernemers zijn de motor die de economie draaiend houden. Wat hierin vooral interessant is, is de uitleg van het woord ‘ondernemer’. Van der Most geeft aan dat je pas ondernemer bent wanneer je risico’s verder gaan dan het betalen van je eigen hypotheek. In zijn optiek moet je voor een ondernemersclassificatie in ieder geval personeel in dienst hebben. Deze gedachte vind ik persoonlijk wat kort door de bocht. In het ‘oude’ economisch denken zou hij misschien een punt hebben, maar kijk eens naar kenniswerkers die op een nieuwe en/of vernieuwende manier samenwerken en zich organiseren.
Ik ben het absoluut met hem eens dat een KvK inschrijving je zeker niet direct een ‘ondernemer’ maakt. Maar de eis om personeel in dienst te hebben gaat me persoonlijk veel te ver. Een echte ondernemer is in mijn optiek vooruitstrevend om zijn of haar business te vergroten, nieuwe mogelijkheden te ontdekken en het bijbehorende ondernemersrisico durft te nemen. Hoe dit ingericht wordt, is inmiddels wel anders dan 10 jaar geleden. Met name bij kenniswerkers is een duidelijk trend waarneembaar dat ondernemers met elkaar samenwerken om eventuele piekmomenten op te vangen. Maar om nu te zeggen dat daar geen ondernemers tussen zitten… Wel ben ik het eens met zijn uitspraak: “Een echte ondernemer is een doorzetter, is creatief en ziet geld als middel – niet als doel”. Deze zin is een typische en kenmerkende uitspraak van Van der Most.
Kinderopvang
In een vergrijzende arbeidsmarkt zal het weinig fantasie kosten om te zien wat het nut, de beschikbaarheid en betaalbaarheid van kinderopvang is. Van der Most geeft duidelijk aan: “We hebben werkend Nederland keihard nodig”. Het duurder worden van kinderopvang is vanuit zijn optiek dan ook geen slimme zet. En dat is dan weer een mening waar ik volledig achter kan staan.
Bouwen aan Nederland – Bouwend Nederland
De kijk van Hennie van der Most is erg gericht op de bouwsector. In zijn boek beschrijft hij het aandeel van de bouwsector in de economie en de hoeveelheid toegevoegde waarde die in de bedrijfskolom zit. Het bouwen van een huis zet héél veel schakels aan het werk. Goed voor de economie (van producent via toeleverancier naar waardetoevoeging, eindverkoper en eindpunt/klant) en de werkgelegenheid. Een mooi uitgangspunt, maar waar Van der Most aan voorbij lijkt te gaan is dat steeds meer van deze ‘schakels’ geen Nederlandse bedrijven zijn.
De bouw en het stimuleren van het bouwen van meer huizen en gebouwen is naast een aantal eerder genoemde zaken één van de belangrijkste oplossingen om er economisch weer bovenop te komen.
Conclusie review Super Nederland
Voor mij blijft Hennie van der Most een topondernemer en een inspirerend figuur (ondanks dat ik zijn laatste serie ‘Operatie van der Most’ een tegenvaller vond). Hij geeft in Super Nederland een aantal maatregelen aan om de crisis te bestrijden. Sommige maatregelen lijken me praktisch onuitvoerbaar – hoewel ik geloof in het ‘denken in kansen’. Er zijn ook een aantal zaken waar ik meer in zie – vanuit mijn beperkte visie. ‘De oplossing’ lijkt me echter ook niet te liggen in Super Nederland.
Resumerend; ik denk dat we allemaal niet weten hoe we die crisis op gaan lossen. Het is een weg waarbij we op korte en middellange termijn keuzes maken – maar een weg die nog niet af is. Er wordt nog aan gewerkt, een concreet eindpunt is er nog niet.
Super Nederland staat vol met leuke ‘typisch Van der Most’ uitspraken, gaat over handjes en praters en leest eigenlijk ‘heul simpel’ weg. Het is goed om dit soort thema’s vanuit verschillende oogpunten te bekijken. Wanneer je geïnteresseerd bent in de crisis-problematiek, Van der Most fan bent of eens wat andere berichten over de crisis wilt horen… scoor dan dit boek.
